Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych. Nieleczona, powoduje wiele powikłań, które komplikują całe życie. Choć pozornie cukrzyca stanowi tylko zaburzenie gospodarki węglowodanowej poprzez upośledzenie funkcji trzustki, oddziałuje ona także na naczynia krwionośne, układ sercowo naczyniowy, oczy, mięśnie i wiele innych organów. Dlatego tak ważne jest, aby prowadzić zdrowy tryb zycia. Czasami jednak, pomimo starań choroba ta i tak wystąpi z uwagi na predyspozycje genetyczne. Dla osoby aktywnej to ciężki cios. W Internecie można spotkać z się z opiniami, że występowanie cukrzycy przekreśla wykonywanie intensywnego wysiłku fizycznego. Czy rzeczywiście tak jest? A może można ułożyć plan treningowy tak, aby schorzenie nie było przeszkodą?
Wpływ wysiłku fizycznego na poziom cukru we krwi
Organizm osoby chorej na cukrzycę w inny sposób reaguje na wysiłek fizyczny niż osoby zdrowej. Zdrowa trzustka radzie sobie z nagłymi zmianami poziomu cukru bez problemu. Nagły wysiłek fizyczny powoduje wyrzut hormonów – adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu. Te trzy związki wpływają na wzrost glikemii, czyli poziomu cukru we krwi. Przewlekłe utrzymywanie tego stanu powodowałoby insulinooporność, dlatego po upływie około pół godziny, organizm „przestawia się” na korzystanie z trójglicerydów, jako źródła energii. Te z kolei obniżają glikemię. U cukrzyka jednak niewystarczający poziom insuliny sprawia, że cukier nie reguluje się w normalnym tempie.
Pamiętajmy, że trenując regularnie powodujemy zmiany adaptacyjne w organizmie. Poziom glukozy normuje się i obniża. Lepiej także ją tolerujemy pomimo tego, że trzustka produkuje mniej insuliny niż powinna. Jednocześnie, wysiłek fizyczny sprawia, że mięśnie uwrażliwiają się na insulinę poprzez wytworzenie dodatkowych receptorów na powierzchni błon miocytów.
Dodatkowo, zmiany w układzie sercowo-naczyniowym sprawiają, że wzmacniają się naczynia krwionośne i serce. W ten sposób chronimy organizm przed chorobami układu krążenia.
Dzięki regularnemu wysiłkowi fizycznemu poprawimy wydolność, koordynację i siłę mięśniową. Zgubimy także zbędną tkankę tłuszczową. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby osoby chore na cukrzycę uprawiały także dyscypliny, które wymagają intensywnego wysiłku, jak choćby sporty walki czy samoobronę. Musimy tylko pamiętać, aby dopasować do swoich potrzeb dietę po to, aby poziom cukru utrzymywał się na prawidłowym fiziologicznie poziomie.
Jakie badania wykonać przed podjęciem wysiłku fizycznego?
Powinniśmy skonsultować z prowadzącym nas diabetologiem wydolność układu krążenia, a także zbadać organizm pod kątem neuropatii, nefropatii oraz retinopatii. Oczywiście warto także wykonać morfologię krwi, zbadać lipid ogram oraz OB. Przydałoby się także wykonać elektrokardiogram oraz test wysiłkowy. Ważne jest, aby te badania powtarzać co kilka miesięcy po to, aby mieć wgląd w aktualny stan zdrowia.
Chcę uprawiać sport, co mogę zrobić?
Ułożenie planu treningowego dla osoby zdrowej nie jest proste. Musi uwzględniać wiele czynników, w tym także cel ćwiczącego, jego przeszłość sportową, predyspozycje, jak również dietę ukierunkowaną na osiągnięcie tego celu. W przypadku osób chorych na cukrzycę sprawa komplikuje się jeszcze bardziej.
Dlatego zdecydowanie warto skorzystać z usług trenera personalnego, który zadba o to, aby wykonywane ćwiczenia były dopasowane do naszego aktualnego poziomu wydolności i zaawansowania. Co najważniejsze, trener personalny zadba o wyliczenie naszego zapotrzebowania kalorycznego, podpowie nam co i kiedy jeść. Zwróci uwagę na produkty o wysokim indeksie glikemicznym i kiedy możemy sobie na nie pozwolić. W Warszawie funkcjonuje wielu trenerów personalnych doskonale przygotowanych merytorycznie. Aby dokonać właściwego wyboru dobrze jest nie tylko zapoznać się z opiniami zamieszczonymi w Internecie, ale przede wszystkim umówić się z trenerem na spotkanie i ustalić, czy będziemy potrafili ze sobą współpracować.
Przykłady z życia wzięte – Wystarczy tylko chcieć
W świecie sportu występuje wielu profesjonalnych sportowców, którzy – pomimo tego, że chorują na cukrzycę od wielu lat – trenują na wyczynowym poziomie. Wśród Polaków trzeba wymienić Michała Jelińskiego – wioślarza, który czterokrotnie zdobył mistrzostwo świata w konkurencji czwórek podwójnych mężczyzn oraz wywalczył złoty medal w Pekinie w 2008 r. Podobnie Katarzyna Wtorkowska, zawodniczka judo, która zdobyła srebro w pucharze Europy w 2012 r. oraz dwa brązowe medale na mistrzostwach Polski.
Za granicą nie jest inaczej. Warto wskazać chociażby Gary’ego Halla Jr., amerykańskiego pływaka, który zdobył sześć krążków, w tym dwa na Olimpiadzie w Sydney, ale przykłady można mnożyć – Chris Dudley (koszykówka), Jason Johnson (baseball), Chris Jarvis (wioślarz), Jay Hewitt (triatlonista) i wielu, wielu innych.
Pamiętajmy, każdy ma jedno zdrowie. Korzystajmy z niego rozważnie, ale dążmy do spełnienia marzeń. Choroba nie zawsze musi stanowić przeszkodę w tym, by realizować swoje pasje.